Một số nhà tâm lý học theo một số trường phái cổ điển hoặc thiếu cập nhật thông tin thường không thừa nhận hoặc kém nhìn thấy được các yếu tố sinh học trong các bệnh tâm lý hay tâm bệnh của con người chúng ta!
Thống kê dịch tể học, thấy rằng hầu hết các bịnh(bệnh) tâm thần, một khi đã xuất hiện thì cũng sẽ xuất hiện ở những người khác trong gia đình, bà con, giòng họ gần, sự kiện đó gợi cho ta biết là có tính di truyền (heredity). Thực tế y học đã và đang tìm ra những genes di truyền đó càng ngày càng nhiều.[ 1 ]
Quan sát và nhận thấy rằng người có tuyến giáp trạng hưng phấn (hyperthyroidism) hay bị lo âu hồi họp, nhưng khi bị bất túc (hypothyroidism) thì bị trầm cảm, nghi ngờ hoang tưởng (paranoia ).v.v..; cũng thấy rằng chất Reserpine để trị huyết áp cao, làm giảm Norepinephrine Dopamine cũng làm chủ thể bị bịnh trầm cảm, còn thuốc làm tăng chất dẫn truyền thần kinh trong não như serotonin, norepinephrine, dopamine thì có thể trị được bịnh trầm cảm, nhưng norepinephrine nhiều quá như trong bướu pheochromocytoma thì gây ra những cơn kinh hoàng hoảng sợ (panic attack), cũng thấy rằng người chơi xì ke ma túy, dùng quá liều trúng độc (intoxication) cũng gây ra triệu chứng như người bị tâm thần phân liệt (schizophrenia), và những chất ngăn cản, chống chất dopamine thì trị được bịnh đó, những sự kiện đó gợi cho ta biết là yếu tố sinh học (biological factors) cũng gây ra bịnh tâm thần.[ 1 ]
Tổng hợp lại, chúng ta có một mô hình về nguyên nhân của bịnh tâm thần là:
Stress & diathesis . Stress là những yếu tố bất lợi bên ngoài, có thể đó là khủng hoảng khó khăn về tâm lý, xã hội hay xì ke ma túy, tai nạn thương tích tật nguyền..v.v.. Diathesis là yếu tố bên trong, đó là yếu tố di truyền. Hầu hết các bịnh tâm thần đều có yếu tố di truyền, nhưng sự phát ra bịnh là tùy theo số gene bịnh nhiều hay ít, và phải có stress để làm cho bịnh tâm thần bộc phát, nghĩa là có yếu tố di truyền của một bịnh nào đó có khi chưa đủ để có bịnh tâm thần. Càng nhiều gene bịnh (polygenetics), bịnh càng dễ bộc phát ngay cả với những stress rất tầm thường , còn nếu ít gene bịnh thì cần nhiều stress hay stress mạnh hơn.[ 1 ]
Nếu không có gene bịnh, bỏ trong cối quết cũng không bị bịnh tâm thần. Tôi đã quan sát và theo dõi nhiều người, họ đã vào tù ra khám, tán gia bại sản suốt cả đời nhưng không hề bị bịnh tâm thần, cùng lắm là những đợt rối loạn điều chỉnh tạm thời trong một thời gian ngắn khi bị khủng hoảng nặng. Yếu tố di truyền DNA là những chuỗi amino acid, là yếu tố sinh học, cho nên mô hình stress-diathesis cũng có thể nói là Psychobiosocial model .[1 ]
Một mô hình sinh học là gì? [2]
Thuật ngữ "mô hình sinh học" được sử dụng theo nhiều cách khác nhau. Ý nghĩa của thuật ngữ này thường là rõ ràng theo ngữ cảnh. Trong một nghĩa nào đó, một mô hình sinh học là một mô hình toán học của một hệ thống sinh học, trong khi ở bối cảnh khác, nó đề cập đến một sinh vật cụ thể có thể được nghiên cứu rộng rãi với mục tiêu tạo ra dữ liệu có thể được áp dụng cho các sinh vật khác. Thuật ngữ này cũng được sử dụng trong tham chiếu đến một lý thuyết cụ thể về nguồn gốc của bệnh tâm thần và đau khổ tâm lý có nguồn gốc trong thế kỷ 19 như sự hiểu biết tiến bộ đáng kể về bộ não.
Trong ý nghĩa của một mô hình toán học, một mô hình sinh học có thể được xây dựng để đạt được một sự hiểu biết sâu sắc hơn về một sinh vật, hệ sinh thái, dòng dõi di truyền, hoặc rất nhiều các chủ đề khác trong sinh học. Sử dụng toán học, người ta có thể thiết lập và thử nghiệm một mô hình. Nhiều đề tài có thể được nghiên cứu từ bên trong khuôn khổ của toán học. Ví dụ, tăng trưởng dân số và biến động dân số là những điều mà tự nó thêm vào rất tốt với mô hình toán học.
Mô hình hóa các hệ thống sinh học với toán học cũng cho phép con người thay đổi các thông số và biến số để xem những gì sẽ xảy ra nếu những thay đổi xảy ra trong thế giới thực. Ví dụ, một nhóm các nhà khoa học làm việc trên một dự án kiểm soát côn trùng dịch hại có thể có một mô hình toán học của các loài gây hại trong câu hỏi và sau đó bắt đầu thêm các biến giống như việc sử dụng thuốc trừ sâu, thao tác di truyền của dân số để tạo ra vô sinh, và ... để xem phương pháp tiếp cận có hiệu quả nhất khi nói đến kiểm soát côn trùng.
Một mô hình sinh vật là một loại mô hình sinh học có thể cung cấp dữ liệu có thể được áp dụng đối với các sinh vật khác. Các con chuột phòng thí nghiệm là một biểu tượng cổ điển của một mô hình sinh vật , nghiên cứu với mục tiêu học hỏi nhiều hơn về bản chất của động vật có vú khác, đặc biệt là con người. Ruồi giấm là một ví dụ cổ điển của một mô hình sinh học, như là Escherichia coli, một loại vi khuẩn được nghiên cứu rộng rãi trong phòng thí nghiệm trên toàn thế giới. Những mô hình sinh học được lựa chọn vì sự tương đồng giữa chúng và các sinh vật khác, hoặc cho các đặc điểm như sinh sản nhanh chóng hoặc bộ gen là dễ dàng để thao tác.
Trong thế giới của y học, mô hình sinh học là một lý thuyết để giải thích bệnh tâm thần xuất hiện thế nào , và để cung cấp cái nhìn sâu sắc vào tiềm năng các phương pháp điều trị . Những người ủng hộ mô hình này tin rằng vấn đề tâm lý có thể được giải thích bởi các vấn đề vật chất và hóa học trong não và hệ thần kinh trung ương, chẳng hạn như mức độ bất thường của các chất dẫn truyền thần kinh hoặc bất thường trong cấu trúc não. Điều này sẽ làm cho các điều kiện về tâm lý có thể điều trị như các bệnh khác.
Mô hình này đã được thông qua trong thế kỷ 19, và nó thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận để điều trị các bệnh tâm thần. Trong lịch sử, người bệnh tâm thần đã bị đổ lỗi cho bệnh tật của họ và cho rằng là người chịu trách nhiệm cho nó, theo mô hình sinh học, các bác sĩ nhận ra rằng các vấn đề tâm lý của họ không phải là lỗi của chính họ, và họ có thể được điều trị. Điều này đánh dấu một sự thay đổi triệt để việc giam giữ, cô lập, và bị bỏ rơi trong Asylums và các cơ sở khác được xây dựng để làm nhà ở người bị bệnh tâm thần.
TrungNguyễn tổng hợp từ nguồn:
[ 1 ] Bịnh Tâm Thần ( Mental illness ) - BS Nguyễn Đức Phùng ( Hoa kỳ )
http://niemtin.free.fr/tamthan.htm
[ 2 ] What Is a Biological Model?
http://www.wisegeek.com/what-is-a-biological-model.htm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét