Thông thường trong ngôn từ tiếng Việt của chúng ta -bắt chước-đi liền với ý nghĩa không hay ho gì, gắn liền với hành vi không tốt đẹp. Cha mẹ thường mắng và dạy bảo con cái sao không biết "học theo những điều hay lẽ phải, lại đi - bắt chước-những thói hư tật xấu".
Phải chăng những gì bắt chước đều là những hành vi xấu ? Bắt chước có phải là copy không ? Có hành vi xem như là ăn cắp ? Bắt chước có cần đến nhận thức không ? v.v... Xét từng khía cạnh thì bắt chước không hẳn toàn là hành vi xấu, đó là khả năng bẩm sinh của con người; xấu-tốt, hay-dở nằm trong bối cảnh văn hóa xã hội gắn liền với môi trường sống .
Phải chăng những gì bắt chước đều là những hành vi xấu ? Bắt chước có phải là copy không ? Có hành vi xem như là ăn cắp ? Bắt chước có cần đến nhận thức không ? v.v... Xét từng khía cạnh thì bắt chước không hẳn toàn là hành vi xấu, đó là khả năng bẩm sinh của con người; xấu-tốt, hay-dở nằm trong bối cảnh văn hóa xã hội gắn liền với môi trường sống .
Ông H.T. M. , một người đàng hoàng có học vị tiến sĩ, một ông chủ trường dạy trẻ em nhưng lại phớt lờ khi được yêu cầu trả lời tôi về hành vi copy, cắt xén - xóa dấu vết -để lấy ý trọng tâm của vài tài liệu do chúng tôi biên soạn, về một chủ đề mang tính chất nghiên cứu khoa học, để đưa vào phim quảng bá cho cơ sở của ông ta. Với một đề tài mà đã được chúng tôi khảo cứu, đăng trên blog này một cách công khai, ý chính của bài được trích dẫn tận gốc rễ - từ bài chính gốc của một trường ĐH ở nước Bỉ. Phải chăng đây chỉ là hành vi bắt chước ?
Có thể ông ấy cho rằng dưới cái bóng học vị của mình người ta không nghi ngờ gì về khả năng am hiểu một vấn đề kể cả thuộc lĩnh vực khác chuyên môn mà ông ta có? Muốn khoe kiến thức của đơn vị mình nhưng lại không đủ tầm, và vì trình độ thì kém cỏi lại muốn được như người khác ! Hoặc ông ta cho rằng hành vi đó không bị ràng buộc trách nhiệm bởi luật pháp nào, kể cả phớt lờ quy tắc bất thành văn, một quy tắc lịch sự tối thiểu của những con người khi ứng xử có văn hóa với nhau trong không gian mạng, hoặc trong lĩnh vực tham khảo tài liệu khoa học; không ngoại trừ anh sống trong một nền văn hóa thuộc quốc gia nào.
Và, người ta cũng có thể phán xét đây là hành vi đánh cắp, đạo văn của người khác làm của mình, không chỉ là hành vi bắt chước? Vì, nếu là người muốn bắt chước cũng phải đủ khả năng tổ chức, đủ hiểu biết những vấn đề và khả năng đọc-hiểu-dịch thuật sao cho mọi người đọc và chấp nhận được, thể hiện trí tuệ của riêng mình !
Và, người ta cũng có thể phán xét đây là hành vi đánh cắp, đạo văn của người khác làm của mình, không chỉ là hành vi bắt chước? Vì, nếu là người muốn bắt chước cũng phải đủ khả năng tổ chức, đủ hiểu biết những vấn đề và khả năng đọc-hiểu-dịch thuật sao cho mọi người đọc và chấp nhận được, thể hiện trí tuệ của riêng mình !
Trong thời đại mà chúng ta đang sống không ít điều bị dư luận lên án về thói bắt chước. Vd: sao P bắt chước phong cách của ... ; nhà văn D, nhạc sĩ Z bắt chước của người nước khác. Bắt chước - một thói xấu, toàn là những điều không được công chúng đánh giá là tốt.
Trong phạm vi xã hội nhỏ hẹp hơn khi đưa ra bài dạy trẻ tự kỷ để bắt chước:
Theo như triết lý giáo dục ở phương đông (như nước Tàu, VN) người xưa cho rằng, vd :
[...]Tam Tự Kinh (chữ Hán: 三字經)[1] là một cuốn sách của Trung Quốc được soạn từ đời Tống, đến đời Minh, Thanh được bổ sung. Sách được dùng để dạy học cho học sinh mới đi học. Ở Việt Nam trước đây cũng dùng sách này... Nội dung - Sách được biên soạn để dạy vỡ lòng cho con trẻ thời Trung Quốc xưa. Nội dung rất phong phú, đề cập đến bản tính của con người lúc ban đầu là thiện, nhưng nhiễm những thói quen do hoàn cảnh môi trường nên dần mất bản tính ấy, "Nhân chi sơ, tính bổn Thiện"[2]. Đến những đạo lý dạy dỗ làm người "Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất học bất tri lý"[3], ... Có thể dạy dỗ cho con trẻ có một khái niệm về cuộc sống, về đạo đức, và làm người.[4] [*]
Có thể có người hoài nghi về cách đặt vấn đề của chính tác giả lẫn chúng tôi, những người dám mang vấn đề "dạy bắt chước" ra để giáo dục cho trẻ em, nhất là những đứa trẻ có vấn đề trong lộ trình phát triển sức khỏe tâm thần.
Thực sự vấn đề " bắt chước " được chúng tôi dịch thuật sát nghĩa từ Imitation được dùng trong tiếng Anh. Một cách cầu toàn, dễ bị bắt bẻ, cũng có người cho rằng trong tiếng Anh-Việt người ta cũng có thể dịch IMITATION là Sự NOI GƯƠNG.
Để làm sáng tỏ khám niệm dạy trẻ bắt chước trong việc giáo dục trẻ chậm phát triển, trẻ tự kỷ ... Một vấn đề mà chúng tôi đã nêu ra, xin giới thiệu một đoạn trích từ quyển sách bàn về giáo dục của một tác giả mà chúng tôi cho rằng có đủ uy tín và độ tin cậy.
Đây là bài khá dài nên được chia làm 2 phần để các bạn đọc dễ dàng hơn.
GIÚP TRẺ TỰ KỶ HỌC.
Ghi chú:
[*]http://vi.wikipedia.org/wiki/Tam_t%E1%BB%B1_kinh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét